Risk Analizi Nasıl Yapılır?
Risk Analizi, işyerinde meslek hastalığı ve iş kazasına neden olabilecek riskleri önceden belirleyerek gerekli önlemleri almak üzere öncelikli olarak yapılan ‘’belirleme’’çalışmalıdır. Risk Analizi yapmak için izlenecek yol ve yöntemler prosedürü şöyledir:
İşyerlerinde farklı birimler ve eklentiler vardır ve bunların herbirinde;
- Yapılan işler,
- Çalışma ortamları,
- Çalışma koşulları
- Kullanılan malzeme ve donanımlar,
- Çalışan insanlar
- Tehlikeler ve tehlikeli durumlar
Riskler birbirinden farklıdır. Bu nedenle yapılacak sağlık risk analizi ve analizleri belli bir sistematik içinde ve farklı olarak yapılmalıdır.
1-Çalışma pozisyonlarının belirlenmesi
Çalışanlar işlerini yaparken değişik pozisyonlarda çalışmaktadır.
Çalışma pozisyonları;
- Ayakta
- Merdiven inip çıkarak
- Dönerek
- Oturur durumda
- Eğilerek
- Uzanarak
- Gerilerek
- Sabit pozisyonda
- Kayarak
- Sallanarak
1.2-Yapılan işlerin belirlenmesi(İş-Risk Analizleri)
İş kazaları işin yapılması sırasındaki yapılan eylemler sırasında meydana gelir, AŞAĞIDAKİ EYLEMLER LİSTESİNDEKİ HER BİR EYLEM BİR TEHLİKE VEYA TEHLİKELİ DURUM Olup en az bir risk içermektedir.
1.2.1-Yapılan eylemler listesinden bazıları(Yapılan işin özelliğine göre eylem eklenebilir)
Açmak Boyamak Eğmek Kavrama Pişirmek Vidalamak
Almak Bükmek Elle taşıma Kazıma Sallamak Vurmak
Aralamak Çakmak Ezmek Kesmek Sıkıştırmak Yoğurmak
Atlatmak Çarpmak Elemek Kırpmak Soymak Yük kaldırma
Ayırmak Çekmek Fırçalama Konuşmak Sürüklemek Yürümek
Bağlamak Çözmek Germe Lehimlemek Tartmak Yuvarlamak
Bandırmak Dayamak Gözetlemek Çıkmak Tıraşlamak Yıkmak
Bantlamak Durdurmak İndirmek İnmek Ufalamak Yakalamak
Basmak Döndürmek İtmek Onarmak Ütülemek Yapıştırmak
1.2.2-İş (Tehlike/Tehlikeli durumlar) ve Risk Analizi için aşağıdaki gibi bir çalışma yapılmalıdır.
1.2.2.1-İşyerinin her bölümünden bir ekip lideri seçilir (Ekip lideri o bölümden bir alt kademe yöneticisi olabilir). Ekip lideri çalışmanın her aşamasında iş yeri hekimi, iş güvenliği sorumlusu ve teknik ekiple iletişimi kurmalıdır.
1.2.2.2-Her birim için, o birimde çalışan gönüllülerden oluşan bir ekip kurulmalıdır.
1.2.2.3-Yapılacak olan çalışma nın içeriği ve önemi ekip lideri ve ekip üyelerine öğretilir ve vardiya boyunca yapılan işler(önem sırası dikkate alınmadan liste haline getirilir.İşler listelenirken verilen eylemler listesinden yararlanılır.
1.2.2.4-Risklerin belirlenmesi;Yapılan bütün işler belirlendikten sonra;Ekip tarafından tartışılarak her işin içerisine gizlenmiş risk/riskler ayrı ayrı belirlenecek ve belirlenen bütün riskler ait oldukları işlerin karşısına yazılmalıdır.
1.2.2.5-Önlemlerin belirlenmesi; belirlenmiş bulunanher risk için ne gibi önlem /önlemler alınması gerekiyorsa ilgili risklerin karşısında listelenir ve aşağıdaki gibi bir Risk ve önlemler ağacı ortaya çıkar.
1.2.2.6-Verilerin tabloya yerleştirilmesi;Çalışmanın son aşaması verilerin tabloya yerleştirilmesidir.
Herhangi bir risk;belirlenmiş olan değişik işlerin içerisinde defalarca yinelenebilir.Bu nedenle risklerin kaç kez tekrarlandığı hesaplanmalıdır.Yineleme sayıları belirlendikten sonra aşağıdaki formül kullanarak işyerinin o bölümü için iş kaza ve meslek hastalıklarının nasıl gelişeceği saptanabilir.
Toplam yapılan iş sayısı = Tİ(Toplam iş)
Bir riskin tekrarlanma sayısı = RT(Risk Toplamı)
Riskin gerçekleşmesi = RG
RG =(RTx100)/Tİ |
RİSK GERÇEKLEŞMESİ=(RİSKİN TEKRARIx100)/TOPLAM İŞ |
ÖRNEK:Elektrik çarpması……….Farklı işler içinde elektrik çarpması riski söz konusudur.
İşyerinin bir bölümünde toplam 120 değişik iş yapıldığı belirlenmiş olsun ve bu işler içinde 15 kez elektrik çarpması riski yinelenmiş olsun.Eldeki değerler formüle yerleştirildiğinde
Tİ=120
RT=15
RG=?
RG=(RTx1OO)/Tİ |
RG=(15×100)/120
RG=12.5
Sonuç şöyle okunur;”işyerinin bu bölümünde 120 değişik iş yapılmaktadır ve bu işler içinde %12.5 elektrik çarpması riski vardır”
İş – Risk analizleri için tablo örneği
İş ve Risk Analizi Formu |
|||
İşyeri: | Bölüm: | ||
Tarih – Revizyon: | Bölüm sorumlusu: | ||
İSG Sorumlusu: | Onaylayan: | ||
Bu çalışmayı yapanlar: | |||
Sıra |
Yapılan işin tanımı |
İşin olası riskleri |
Çözümler |